Klimalar Hakkında Genel Bilgi
1. KLİMALAR
1.1. Klimaların Yapısı ve Çalışma Prensipleri
Klimalar, belirli metoda bağlı olarak soğutucu akışkan kullanarak bulundukları ortamın ısısını değiştiren nemini alan iç ünite ve dış üniteden oluşan komple bir ısıtma ve soğutma sistemidir. Klimanın çalışma yöntemi, belirli bir basınç altında bulunan sıvı hâldeki akışkanın istenilen sıcaklıkta buharlaştırılması ve buhar hâlden tekrar sıvı hâle döndürülmesidir. Çalışma prensibini termodinamiğin ikinci kanunu açıklar.
 |
|
Resim 1.1: Klimalar |
Çevrim malzemesi olarak kullanılan gaz bir kompresör aracılığıyla emilip sıkıştırılarak sıvılaştırılır. Sıkıştırma sırasında açığa çıkan ısı bir fan vasıtası ile atmosferik çevreye (dış ortama) atılır. Bu sıvı daha sonra genleşme valfı tarafından üzerindeki basıncın düşürülmesi ile bulunduğu ortamdan ısı çekerek gaz hâline dönüşür. Bu esnada bulunduğu ortamdan ısı çektiği için ortam sıcaklığını da düşürmüş olur. Soğutma akışkanı kompresör tarafından emilerek çevrim aynı şekilde tekrarlanır.
Şekil 1.1: Soğutma klimalarda kullanılan soğutma çevrimi şeması
Klimalar temel olarak kompresör (4), kondanser (yoğunlaştırıcı) (1), drayer (nem tutucu süzgeç), genleşme valfı (expansion valf) (2 ) ve evaporatörden (buharlaştırıcı) (3 ) oluşmaktadır. Ekovat soğutucudan aldığı soğutucu akışkanı dört yollu vana üzerinden kondensede basar. Kondanserde soğutucu akışkan sıvılaşır. Sıvı hâldeki akışkan, kılcal borulardan geçerek evaporatöre ulaşır. Sıvı hâldeki soğutucu akışkanın hacmi, evaporatörde genişleyerek basınç düşer. Buharlaşarak evaporatör etrafındaki ısıyı alır. Fan motoru oda içinden (ya da aynı anda dışarıdan) aldığı havayı evaporatör petekleri üzerinden oda içine üfler. Hava evaporatör yüzeyine ısısını ve nemin bir kısmını bırakır. Hava evaporatör peteklerinden geçerken ısısı ile birlikte içindeki su buharı yoğunlaştığından fazla nem de alınmış olmaktadır. Soğutucu petek önüne konan filtreler hava içindeki toz ve buna benzer maddeleri süzerek temizlemiş olur. Fan sayesinde de oda içinde bulunan hava hareketlenmiş olur.
Klimaların ısıtması ise karşılığı ısı pompası anlamına gelen heat pump özellikli klimalar elektrik enerjisini doğrudan olarak ısıya çevirmek yerine dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtır. Heat pump özelliği olan klimalar soğutmayı gerçekleştirdikleri gibi ısıtmayı da R22 gazını yoğuşturarak ve buharlaştırarak gerçekleştirir. Isıtmanın yapılabilmesi için dış üniteden geçen gaz buharlaşarak dışarıdaki ısıyı emer ve iç üniteye geldiğinde yoğunlaşarak emdiği ısıyı ısıtılması istenilen ortama bırakarak ısıtmayı gerçekleştirir. Klimaların ne kadar iyi ısıttığı veya soğuttuğu dış ve iç hava sıcaklığına bağlıdır. Dış hava sıcaklığı arttıkça klimaların soğutma performansları düşer. Dış hava sıcaklığı düştüğünde ise ısıtma performansları düşer. Isıtıcı pompalı klimalar dış hava sıcaklığının 7 oC civarında olduğu durumda olabildiğince ekonomik ısıtıcılardır. Dolayısıyla kışın ılık geçtiği dönemlerde, ilkbahar ve sonbaharda diğer ısıtıcıların yerine tercih edilebilir.
1.2. Klimaların İç Yapılarını Oluşturan Malzemeler
1.2.1. Kompresör
Soğutucu, akışkan sistem içinde kompresör yardımı ile dolaştırılarak soğuk kaynaktan sıcak kaynağa ısı iletilmesi sağlanır. Kompresörler, soğutma devrelerinde soğutucuda alçak basınçta gaz hâlindeki soğutucu akışkanı emerek daha yüksek basınçta olan kondansere gönderen bir makinedir. Bir elektrik motoru ile birlikte bulunur. Kompresörler emme basma tulumba gibi çalışır.
Kompresörler, sistem çevresinde soğutucu akışı yaratarak soğutma soğutma sisteminin kalbi olarak davranır. Bu işlem sırasında düşük sıcaklıkta ve basınçta soğutucu akışkan buharını alır ve buharın sıcaklığını basıncını yükseltir.
Kompresörler,
> Buharlaştırıcıdaki soğutucu akışkanın basınç ve sıcaklığını düşürülerek
soğutucu akışkanın ısı emmesi sağlanır.
> Yoğuşturucu soğutucu akışkanın basınç ve sıcaklığı yükseltilir ve bu işlem
soğutucu akışkandaki ısıyı uzaklaştırmayı sağlar.
İdeal bir kompresör de aranan koşullar aşağıdaki şekildedir:
• Maliyetinin az olması, emniyetli olması
• Verimin düşmemesi
• Titreşim ve gürültü seviyelerinin belirli bir seviyenin üstüne çıkmaması
• İlk kalkışta dönme momentinin mümkün olduğunca az olması
• Daha az güç harcayarak birim soğutma değerini sağlayabilmesi
Klimalarda genellikle hermetik rotary tip kompresör kullanılır. 1700W, 1800W, 2200W elektrik motoru ile tahrik edilmektedir.
Hermetik rotary kompresörü çalışma sistemi vakum pompalarına benzer. Gazı dönüş borusundan direkt olarak emer, kompresör tası içine basar. Bu nedenle emişi kuvvetli basma kabiliyeti daha zayıftır. Motor mili ortasındaki bir kanal vasıtasıyla tasın tabanından emilen yağ yukarıya doğru emilerek çalışan parçaları yağlar. Diğer kompresörlere nazaran çalışan parçaları daha az olduğundan daha sessiz çalışır. Motorun kalkışı pistonlu kompresörlere oranla daha yavaştır. Kompresör girişinde dönüş borusu tarafından akümülatör adı verilen içi boş bir tüp vardır. Bu tip klimalarda gaz dönüş borusunda da kaynar kalan gazın kompresör içinde kaynayıp döner mekanizmayı sıkıştırması için konulmuştur. Kalan akışkan F22 akümülatörde hacim büyüyüp basınç düştüğü için akümülatörde kaynar ve kompresörün pompalama görevi yapan mekanizmasına girmesi önlenmiş olur.
1.2.2. Valiler
Soğutma sistemlerinde elektrik akımı ile soğutma hattını açıp kapatan solenoid valflerdir. Bu valflerin genel görevi soğutucu akışına yol vermek veya yolunu kapatmaktır. Selenoid valfler kullanılacağı yerin basınç ve sıcaklık seviyelerine, açıp kapayacağı soğutucu akışkanın cinsine bağlı olarak değişik şekillerde yapılır.
Solenoid valf iki ana kısımdan oluşmuştur. Bunlar valf gövdesi ve solenoid bobindir. Solenoid bobin basit bir sargıdan oluşmuştur. Elektrik akımı uygulandığında meydana gelen manyetik alan sayesinde bir mıknatıs gibi çalışır. Mıknatıslanma ile elde edilen kuvvet ile çelik çekirdek mil hareket ettirilerek valfın açılması ya da kapanması sağlanır.
1.2.2.1. İki Yollu Valfler
En sık kullanılan tiptir. Bir boru hattındaki akışı açıp kapatmak için kullanılır. İki yollu valfların bobini eneıjilendiğinde meydana gelen manyetik alanla bobinin ortasında bulunan çekirdek mil çekilir. Çekirdek mil ucuna monte edilmiş olan klepe hareket ederek gaz yolunu açmaktadır. Bobinin enerjisi kesildiğinde içindeki yay sayesinde klepe kapanarak gaz yolunu kapatmaktadır.
1.2.2.2. Üç Yollu Valfler
Genellikle ticari tip soğutma uygulamalarında kullanılır. Burada amaç kompresöre yüksüz yol vermektir.
Resim 1.3: İki yollu valf Resim 1.4: Üç yollu valf
5
I.2.2.3. Dört Yollu Valfler
Ters çevirme valfleri diye de tanımlanmaktadır. Soğutucu akışkanın akış yönünü değiştirmek için kullanılır. Soğutucu akışkanın akış yönü çevrilerek ısıtma veya soğutma sağlanmış olur.
 |
|
Resim 1.5: Dört yollu valf |
1.3. İç Ünite
İç ünite ısıtılacak veya soğutulacak ortamın içinde bulunan parçadır. Bu parça evaporatör, evaporatör fanı, termostat ve genleşme valfinden oluşmuştur.
1.3.1. Evaporatör
İç ünitenin ana parçası “evaporatör”dür. Evaporatör, sıvı hâldeki soğutucu akışkanın iyi ve çabuk buharlaşmasını sağlayacak şekilde yapılmıştır. Sıvı hâldeki soğutucu akışkan kondanserden direkt olarak veya basınç düşürücü elemanlarda genişledikten sonra evaporatöre sıvı buhar karışımı olarak girer. Evaporatörde sıvı hâldeki soğutucu akışkan, buharlaşarak bulunduğu ortamdaki ısıyı almaktadır. Alınan ısı evaporatörün arkasına yerleştirilen bir fan sayesinde ortama verilir.
 |
|
Resim 1.6: Evaporatör |
1.3.2. Termostat
Termostat, evaporatör sıcaklığının belli değerler arasında kalmasını temin eden bir kumanda ve kontrol aygıtıdır. Termostat hassas uç (Kuyruk olarak adlandırılmaktadır.) ve kılcal borudan meydana gelmiştir. Kılcal boru içinde R12 gazı bulunmaktadır.
Termostatın hassas olan ucu (kuyruk) soğutma devresi ısısının kontrol edileceği yere bağlanır. Ayarlanan sıcaklığa göre elektrik devresini açıp kapatarak sisteme kumanda eder.
 |
|
Resim 1.7: Termostat |
1.3.3. Genleşme valfı
Basınçlı soğutucu akışkana düşüren parçadır. Genleşme valf ayrıca evaporatörde bulunan soğutucunun akışını ölçmektedir.
Resım 1.8: Genleşme valf
Kontrollü genleşme valflere termostatik genleşme valfı denilmektedir. Termostatik genleşme valfleri, evaporatör içine sıvı hâldeki soğutucu akışkanın girişini ayarlar. Püskürtme işlemi soğutucu akışkanın kızgınlığı ile kontrol edilir
Genleşme valf kuyruğu evaporatörden çıkan boru üzerine konularak evaporatörle aynı sıcaklıkta olması sağlanmaktadır. Evaporatörü terk eden gaz miktarı ayarlanarak mümkün olan en fazla soğutma miktarı sağlanmaktadır.
Termostatik genleşme valfleri, evaporatör içine sıvı hâldeki soğutucunun girişini ayarlar. Püskürtme işlemi soğutucunun kızgınlığı ile kontrol edilir. Bu nedenle valfler özellikle kuru tip evaporatörlere sıvı püskürtülmesine çok daha uygundur. Bu tip evaporatörlerde çıkıştaki kızgınlık evaporatör yükü ile orantılıdır.
Şekil 1.2: Genleşme valfın yapısı
1.3.4. Evaporatör Fanı
Buharlaşarak bulunduğu ortamdaki ısıyı alan soğutucu akışkan içinden geçtiği evaporatör borularını ve petekleri soğutur. Burada soğuyan havanın ortama daha çabuk ve daha kolay yayılmasını sağlamak için kullanılan parçadır. Evaporatör fanı aynı zamanda ortamdaki havayı da emer. Bu sayede durgun hava hareketlenerek temizlenmiş olur. Kirli hava dışarı atılır ve dışarıdan temiz hava alınır.
 |
|
Resim 1.9: Fan |
1.3.5. Fan motorları
Yukarıdaki resimlerde klimalarda kullanılan fan motorları görülmektedir. Bu motorlar üretici firmaların verdikleri standartlar altında çalıştırıldıklarında ömürleri oldukça uzundur ancak çalışma koşullarının standart dışı olduğu durumlarda bu motorlar zarar görmekte ve bazen kullanılmaz hâle gelmektedir.
Motorların ömrünü etkileyen faktörler:
> Düşük veya yüksek gerilim
> Aşırı tozlu ve rutubetli ortam
> Uzun süre aralıksız çalışma
> Mekanik hareket veren sistemdeki sıkışma ve aşırı zorlanmalar şeklinde sıralanabilir.
Bu nedenlerden dolayı motor aşırı akım çekerek ısınır, sargılardaki ısı değerleri üst noktalara çıktığında sargılar yanarak motor kullanılmaz hâle gelir. Motorların arızalanması ve kullanılmaz hâle gelmesi durumunda, çalışma gerilimi, akımı, devir sayısı, bağlantı şekli ölçütlerine göre aynı tip ve modeldeki motor seçilir. Motorun arızalanmasına sebep olan standart dışı durum tespit edilip giderildikten sonra motor değişimi yapılır.
 |
|
Resim 1.10: Fan motorları |
1.3.6. Klimalarda Kullanılan Algılayıcılar
 |
|
Şekil 1.3: Klimaya ait elektriksel şema |
Yukarıdaki çizimde klimalarda kullanılan algılayıcılar ile konumlan verilmiştir. Bu algılayıcıların hangi amaçla kullanıldığım açıklarsak
T1: İç ünite ısı eşanjör sıcaklığı E: Diş ünite ısı eşanjör algılayıcısı TD: Basma sıcaklık algılayıcısı TS: Emme sıcaklık algılayıcısı TO: Dış ortam sıcaklık algılayıcısı T2: Dış ünite ısı eşanjör sıcaklığı
Bu algılayıcılar klimaların elektronik kartlarla oluşturulan denetim ünitelerine algıladıkları ısı ile sıcaklık değerlerini ileterek klimanın istenen değerler içerisinde, güvenli olarak çalışmasını sağlar. Bu algılayıcılarda oluşabilecek arıza durumlarında klimanın hiç çalışmaması veya sürekli çalışması gibi çalışma bozuklukları oluşur. Bu durumda klima marka ile modeline göre arızalı algılayıcı bulunur. Klima çalışma emniyeti sağlandıktan sonra tekniğine uygun olarak sökülüp yenisi ile değiştirilmelidir. Algılayıcılarda onarılma olasılığı düşük olacağından genelde değiştirme yoluna gidilir.
1.4. Dış Ünite
Dış ünite, ortam dışında açık havada bulunan parçadır. Bu parça kondanser, kondanser fanı, drayerden oluşmuştur.
 |
|
Şekil 1.4: Dış ünite |
1.4.1. Kondanser (Yoğunlaştırıcı)
Soğutma sisteminde soğutucunun evaporatörden aldığı ısıyı ve ekovattaki emmebasma işlemi sırasında eklenen ısının alınmasını sağlayan parçadır. Soğutucu burada kondanser üzerindeki fanın da yardımıyla sıvı hâle gelerek basınç kazanır. Ev ve büro tipi klimalarda bakımının kolay olması nedeni ile hava soğutmalı kondanserler kullanılmaktadır. Hava soğutmalı kondanserler genellikle bakır boru ve ısı aktarımını kolaylaştırmak için alüminyum kanatlardan oluşmuştur. Soğutucu, kondansere üstten verilerek yoğunlaştıkça aşağı doğru inmesi sağlanmaktadır.
Resim 1.11: Kondanser ve kondanser fanı
1.4.2. Drayer (Nem Tutucu Süzgeç)
Soğutma düzeneğinde sıvı soğutucunun içindeki nemi, asitleri, tozlan tutma görevini yapan parçadır. İçinde, toz ve katı maddeleri tutması için ince delikli olarak yapılmış süzgeç ile nem ile asit emici maddeler bulunmaktadır.
 |
|
Resim 1.12: Drayer |
1.4.3. Kondanser Fanı
Isınarak kondansere gelen soğutucu akışkanın ısısının daha kolay alınmasını, daha iyi yoğunlaşmasını sağlamak için kullanılan parçadır. Elektrik motoru ile pervaneden oluşmuştur. Kondanser tasarımına göre emici ya da üfleyici olarak yapılmaktadır.
Resim 1.13: Kondanser fanı
11
1.5. BTU
1.5.1. BTU Tanımı
İngilizce “British Thermal Unit” (İngiliz ISI BİRİMİ) sözcüklerinin kısaltılmasıdır. Bir litre suyun sıcaklığını bir Fahrenhayt değiştirmek için gereken ısı miktarıdır. Btu/h (saat) ülkemizde yaygın olarak klimalarda ısıtma-soğutma kapasiteleri için kullanılan İngiliz birim sistemidir. Metrik birim sistemine göre de kcal/h kullanılabilir. Kcal/h 1kg suyun sıcaklığını 1 °C değiştirmek için gereken ısı miktarıdır.
1.5.2. BTU hesaplama
Klima seçiminde en uygun tip ve modeli seçebilmek için, öncelikle soğutma ihtiyacının doğru olarak saptanması gerekmektedir. Klima seçiminin doğru bir bulunması için aşağıda verilen bölgesel katsayılar, üç önemli etken göz önüne alınmalıdır.
Bölgesel Kat Sayılar
Soğutma ihtiyacı (Btu/h) = Bölge Kat sayısı x Soğutulacak alan (m1 2)
Bölge Kat Sayıları Akdeniz 445
Güney Doğu Anadolu 462 İç Anadolu 346
Pencerelerin BTU etkisi: (Pencere yoksa ciddiye almayınız, panjur vs. yoksa sonucu 1,5 ile çarpınız.)
BTUpencere Btugüney+Btukuzey
Odayı paylaşan kişi sayısı Btuinsan=Kişi Sayısı*400
Aletler ve aydınlatma araçlarının ürettiği ısı miktarı (Watt Toplamı):
Btualet= Aletlerin Eneıjisi*3,5 BTUaydmlatma =Aydınlık Enerjisi*4,25
Bu değerlerin toplamı, genel soğutma ihtiyacını BTU olarak verecektir. Yani
Btuoda Btualan+Btupencere+Btuinsan+Btualet+Btuaydınlatma
Veya genel olarak aşağıdaki hesaplama yapılabilir.
QT =QH + Qİ + QE + QK +QD
Toplam ısı yükü = Hacmin soğutma yükü + insanların ısı yükü + elektriksel yük + kapıdan kaçan ısı + ızgara fırın vb. aygıtların yaklaşık değeri BTU olarak bulunur.
QH = m2* h * 40 *4 Qİ = insan sayısı * 400-500-600 BTU QE = 3,5 * adet * W = BTU QK =Kapının açıklık mesafesi * 1000 BTU QD = 3000-4000-5000 BTU
UYGULAMA FAALİYETİ
|
Klima çeşidini ve BTU değerini belirleyiniz. |
||||||||
|
KONTROL LİSTESİ
Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına ( X ) işareti koyarak öğrendiklerinizi kontrol ediniz.
|
Değerlendirme Ölçütleri |
Evet |
Hayır |
|
1. Klima parçalarını ayırt edebildiniz mi? |
|
|
|
2. Klima parçalarını tek tek çalışmasını kontrol ettiniz mi? |
|
|
|
3. Klimaların çalışmasını ve sistemi incelediniz mi? |
|
|
|
4. Mimari planı verilen alanın alan hesabı ve pencere genişliği hesaplayabildiniz mi? |
|
|
|
5. BTU hesabı yapabildiniz mi? |
|
|
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız “Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme”ye geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Yukarıda verilen soğutma klimalarda kullanılan soğutma çevrimi şemasındaki numaralı maddeleri yazınız.
1)
2)
3)
4)
Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.
2 ..................kompresöre yüksüz yol vermek için kullanılır.
3 ..............sıvı hâldeki soğutucu akışkanın iyi ve çabuk buharlaşmasını sağlayacak
şekilde yapılmıştır.
4. Kontrollü................termostatik genleşme valfı denilmektedir.
5............ klimaların elektronik kartlarla oluşturulan kontrol ünitelerine algıladıkları
ısı ve sıcaklık değerlerini ileterek klimanın istenen değerler içerisinde ve güvenli olarak çalışmasını sağlar.
6. Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
7. (....) Konderser, soğutma sisteminde soğutucunun evaporatörden aldığı ısıyı ve ekovattaki emmebasma işlemi sırasında eklenen ısının alınmasını sağlayan parçadır.
8. (....) Akdeniz Bölgesinin bölge kat sayısı 550 ‘dir.
9. (....) Fransızca “British Thermal Unit” (İngiliz ısı birimi) sözcüklerinin kısaltılması BTU’dur.
10. (....) Kcal/h 1 kg suyun sıcaklığını 2 oC değiştirmek için gereken ısı miktarıdır.
11. (....) Klima motorları düşük veya yüksek gerilimde çalıştıkları zaman yanar.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
AMAÇ
Klimaların teknik özelliklerini gösterir tabloları hatasız yorumlayabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
> Çevrenizde kullanılan klima çeşitlerini araştırınız.
> Seçtikleri klima çeşitlerini nedenlerini sorunuz.
> Atölyede bulunan klima çeşitlerini tespit ediniz.
> Araştırma konularını ev aletleri servisleri, klima sistem montaj servislerinde, okulda, üniversitede, ilgili işletmelerde teknoloji ve bilgi, üretim merkezlerinde, internette vb. araştırınız. Topladığınız bilgileri rapor hâline getiriniz.
> Hazırladığınız raporu sınıf ortamında sununuz.
2. KLİMALARIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ
2.1. Duvar Tipi Mono Split Klima
Bir iç ve bir dış veya bir dış birçok iç üniteden oluşan bu klimalar oldukça düşük ses seviyesinde çalışırlar. İç ünitelerle dış ünite arasında bakır boru, elektrik kablosu, su boşaltma hortumu, yalıtkan ile bandajdan oluşan bağlantının olması gerekir. Montaj uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Duvar tipi split klimaların 7000 Btu/h ile 30000 Btu/h kapasiteler arasında değişik modelleri vardır. Konutlarda da sorunsuz olarak kullanılabilmektedirler.
 |
|
Resim 2.1: Klimalar |
 |
|
Resim 2.2: Duvar tipi split klimalar |
2.2. Duvar Tipi Multi Split Klima
Birbirinden bağımsız birden çok bölgenin iklimlendirme gereksiniminin olduğu, yük gereksinimin sürekli değiştiği otel, hastane, ofis, restoran, mağaza, tiyatro, sinema gibi yapılarda, cam giydirme cepheli, mimari unsurların ön planda olduğu ya da dış cephesinde deformasyon istenmeyen tarihi yapılarda, yapı içinde soğutucu gaz borularına göre çok büyük yer kaplayan hava kanallarının geçirilmesinin zor olduğu yapılarda, mekanik tesisatsa yeterince yer ayrılamayan, soğutucu sistemin açık havaya (çatı, bahçe vb.) konulması gereken yapılarda, her noktasında konfor istenen villalarda, ayrı bölümlerindeki kiracı kümelerinin kendilerine özel iklimlendirme faturası istediği iş merkezi, plazalar, işletme maliyetinin düşük olmasının istendiği tüm projelerde multi split sistemler kullanılabilir.
 |
|
Resim 2.3: Duvar tipi multi split klima |
2.3. Salon Tipi Split Klima
Bu aygıtlar, doğrudan havası yönlendirilecek ortamda bulunur. İç ünitede evaporatör, fan, filtreler bulunur. Paket tiplerde su soğutmalı kondenser ile kompresör de iç ünitede bulunur. Havayı doğrudan iklimlendirilecek ortama üfleyebilecekleri gibi kısa kanallar kullanılarak da daha eşit hava dağılımı sağlarlar. Özellikleri:
> Kapasite aralığı pencere, duvar tiplerinden daha yüksektir.
> Dış üniteleri hava ya da su soğutmalı olabilir.
Isıtma sistemi ısı pompası biçiminde ya da elektrikli ısıtıcı ile sağlanır.
 |
|
Resim 2.4: Salon tipi klima |
2.4. Yer/Tavan Tipi Split Klima
Bu aygıtlar, küçük bürolara, iş yerlerinde pencere altlarına ya da tavana monte edilir. Belli bir kısımdan emdikleri havayı üst taraftan damper yönlendirmesiyle ortama verir. Bu tip aygıtlar gerek döşemede gerekse tavanda iyi görüntü vermez.
Resim 2.5: Yer tipi split klima
19
Gizli yer ve tavan tipi spilit klimalar otel lobisi ofis restoran, toplantı odası gibi yüksek kapasite talep eden mekânlar için istenilen çözümdür. Asma tavanı olan geniş yerlerde uygulanır. Bu tipteki klimalar ile dışa bağlantı yapılarak temiz hava alınabilir. Temiz hava kasetli klimanın iç ünitesinin arkasından dışarıya bağlantılı bir hava kanalı ile alınır. Dönüş havası ile karıştırılarak sisteme gönderilir. İki yöne dört yöne üfleme özellikleri sayesinde ortamı eşit olarak havalandırır. Ayrıca büyük bir kısmı tavana gömüldüğü için oldukça estetiktir.
Resim 2.6: Tavan tipi spilit klima
2.5. Pencere Tipi Klimalar
İlk klima modelidir. Pencere ya da duvara monte edilen tek bir kutu şeklindedir. Aygıtın bir kısmı iç ortamda, bir kısmı da dış ortamda kalır. Taze hava, nem alma, programlanabilme ve uzaktan kumanda olanakları sağlayan modelleri vardır.
Küçük, bağımsız ortamların iklimlendirilmesi için kullanılır. Elle ya da kendiliğinden ayarlanabilen panjur ayarı ile hava akımının eşit dağılımı sağlanır. Aygıtın yerine konulmasından sonra yalnızca elektrik ile yoğuşum suyu bağlantısı yapılır. Yalnızca soğutma, soğutma ile elektrikli ısıtma, soğutma ile ısıtmalı (ısı pompası) türleri vardır.
Özellikleri:
> Küçük ortamlar için uygundur.
> Gürültülü çalışır.
> Pencereyi kapattığın için görüntüyü bozar.
Havalandırma yönünden ortamda ölü hacimler kalabilir.
Bu aygıtlar da kendi aralarında yalnız soğutma, soğutma ve direnç ile ısıtma, soğutma ve ısı pompası (heat pump) ile ısıtma yapabilmelerine göre ayrılır.
Yalnız soğutma yapan aygıtlar dış sıcaklığın yüksek olduğu zamanlarda kullanılarak içeride serin, nemsiz ortamlar sağlar. Soğutmanın yanında ısıtma da yapan aygıtlar kışın iklim yapısının koşullarına göre ısıtma gereksiniminin bir kısmını ya da tamamını karşılayabilir.
Eğer ısıtma, direnç ile sağlanıyor ise aygıtın vereceği ısı dış sıcaklıktan bağımsızdır. Dirençli aygıtlar ısı pompası özelliğindeki aygıtlara göre daha ucuzdur. Ancak ısıtma yaparken bir ısı pompasına göre daha verimsizdir, daha çok elektrik harcarlar.
Isı pompalarının üstünlüğü, aynı oranda ısıtmayı dirençli ısıtmadan daha az elektrik harcayarak yapmalarıdır. Elektrik sarfiyatındaki bu düşüş, dış hava sıcaklığına, nemine bağlı olarak 1/3 oranına kadar erişebilir. Ancak dış ortam koşulları kötüleştikçe bu üstünlüğü azalır. Ülkemizin çok soğuk olmayan bölgelerinde ısı pompası kullanımı, direnç ısıtmasına göre elektrik sarfiyatı açısından yararlı olmaktadır.
Isıtmayı hem ısı pompası hem de direnç ile yaparak iki sistemin de yararlarını sunan aygıtlar da vardır.
Isıtmanın bütününü ya da bir kısmını klima aygıtları ile karşılamanın kışın havalandırma olanağını da beraberinde getireceği unutulmamalıdır.
 |
|
Resim 2.7: Pencere tipi klima II pencere |
dış ortam
şartlandınlan ortam
kılcal boru
kontrol
paneli
kondenser
evaporatör
V, dıs hava ^ girişi
kompresör
sıcak oda havası
taze hava kapağı
motor röle ve terminal kutusu
pencere" çerçevesi
güç kablosu
Şekil 2.1: Pencere tipi klimanın iç yapısı ve bağlantısı
300mm
^500mm^
22Qmm
500mm
Approx.3’
750mm
150mm min.
)ooOooO°0°OooOooO°o°Oc>C
Şekil 2.2: Pencere tipi klimanın montajı
2.6. Klimalarda Kullanılan Teknik Terimler
Split: İngilizceden gelen bir kelimedir. “Ayrık” anlamına gelir. Klimanın iç ve dış iki ayn üniteden geldiğini anlatır.
Heat pump: Türkçe karşılığı ısı pompasıdır. Bu özelliğe sahip klimalar elektrik enerjisini direkt olarak ısıya çevirmek yerine, dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtır.
Kompresör: Soğutucu akışkanı evaparatörden kondensöre pompalayan klimanın önemli bir parçasıdır.
Evaparatör: Klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın sıvı olarak girip buharlaşarak gaz olarak çıktığı bölümdür. Split klimalarda iç ünitelerdedir.
Kondanser: Klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın gaz olarak girip soğuyup yoğunlaşarak sıvı olarak çıktığı bölümdür. Split kli
Etiketler: Klimalar Hakkında Genel Bilgi